|
SPERWERUIL Surnia ulula (ongeveer 40 cm)
Sperweruil op de uitkijk. SPERWERUIL VALT AAN. Als de sperweruil in ons land een algemene broedvogel zou zijn dan hadden we een fiks probleem. Nu staat er al af en toe in de krant dat een passerende jogger wordt aangevallen door een buizerd maar dat is nog niets vergeleken bij de gretigheid waarmee een sperweruil indringers in zijn territorium te lijf gaat, vooral wanneer er grote jongen zijn. Het blijft niet bij "een aai over de bol", een sperweruil slaat zonder pardon zijn scherpe klauwen in je gezicht als je te dicht in de buurt van zijn nest of jongen komt. Maar u hoeft hier niet wakker van te liggen want de dichtst bijzijnde sperweruilen broeden op minstens enkele duizenden kilometers afstand in noord Scandinavië en Rusland. Zijn favoriete leefgebied bestaat uit open naaldbossen met open plekken zoals vennen in hoogvenen en kaalslagen. Toch is de sperweruil hier wel eens gesignaleerd. In 1920 is en dood exemplaar in Amerongen gevonden, in 1995 werd een sperweruil gespot op de Brunsummer Heide. De laatste keer was in deze eeuw. In 2005 bracht een sperweruil heel vogelend Nederland in rep en roer in Westerbork. GOED TE ZIEN. In tegenstelling tot de meeste andere uilen is de sperweruil een echte daguil. Vaak zoekt de sperweruil het topje van een naaldboom of dode boom op om zo zijn jachtgebied af te kunnen speuren. Iedereen die te dicht in de buurt komt, mens of dier, wordt aangevallen en op de vlucht gejaagd. Als de opwinding groter wordt wipt de lange staart steeds opvallender op en neer en na een landing wordt de staart soms verticaal, op winterkoning manier, de lucht ingestoken! De Latijnse naam ulula zou zo iets als "schreeuwen" of "huilen" betekenen maar het geluid van de sperweruil is meer een schel roofvogelachtig "kie-kie-kie-kie". Eigenlijk ziet de sperweruil er helemaal niet zo uilachtig uit. Alleen de dikke ronde kop met opvallende zwartomrande gezichtsluier verraad zijn lidmaatschap van de uilenfamilie. Maar de ogen zijn veel kleiner dan die van de 's nachts jagende uilen, de staart is buiengewoon lang en het lijf slank en gestroomlijnd. Een vliegende sperweruil doet ook meer aan een torenvalk of sperwer denken dan aan een uil. De sperweruil is iets kleiner dan een ransuil en dankt zijn naam aan de gesperwerde, dwarsgestreepte borst. De Engelse naam northern hawk owl, havik uil is eigenlijk beter en zegt vooral iets over het gedrag van deze bijzondere uil. 
Vliegend als een sperwer. PROOIEN NOG GROTER DAN SPERWERUIL ZELF. Woelmuizen, spitsmuizen, kleine vogels, grote vogels allemaal zijn het potentiële prooien die in en snelle duik of heftige achtervolging overmeesterd worden. Muizen vormen de hoofdmoot maar ook grote prooien zoals gaaien, taigagaaien en zelfs moerassneeuwhoenders, die nog groter zijn dan de sperweruil, worden regelmatig geslagen. Opvallend is de grote startsnelheid en de zeer snelle en sperwerachtige, wendbare jachtvlucht. De sperweruil is overigens niet erg honkvast. Net als velduilen kunnen ze soms zo maar honderden kilometers rondzwerven, op zoek naar geschikte voedsel- en broedgebieden. Maar in zuidelijke richting worden die zwerftochten maar hoogst zelden ondernomen.Soms, na heel gunstige woelmuisjaren en veel succesvolle broedsels treden er invasies op en worden er sperweruilen gezien in Denemarken, Zuid-Zweden en Noord-Duitsland. Een heel enkele keer schiet er dus een sperweruil door naar ons land en door zijn opvallende gedrag en de vele vogelaars in dit land wordt dat snel opgemerkt. En een helm hoeft u niet op als u ook gaat kijken, want de agressieve aanvallen vinden alleen plaats als er jongen zijn en dat zal in Nederland niet gaan gebeuren. VIDEO: Sperweruil op hoge uitkijkpost. Let op de koptekening op de achterkant (vals gezicht) VIDEO: Let op de kleine ogen en de lange staart. VIDEO: Nogmaals close in beeld VIDEO: Close in beeld, let op draaicirkel kop, bijna 360 graden!
OPDRACHTEN.
Deze tekst is onderdeel van de internetcursus Roofvogels en Uilen van Europa van Nico de Haan. |